آیات و احادیثی مربوط به هول و وحشت قیامت
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم الدین و اما بعد:
امام احمد از ابوهریره نقل میکند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«در روزقیامت عرق مردمان بعد از اینکه هفتاد بغل در زمین فرو میرود، تا دهان مردم یا گوشهایشان بالا میآید».( دهان یا گوش ـ شک و احتمال وجود از راوی ـ این روایت نزد بخاری و مسلم به روایت عبدالعزیز بن عبدالله از سلیمان بن بلال از نور بن زید از سالم بن غیث از ابوهریره از رسول خدا)
اما احمد از سعیدبن عمیر انصاری نقل میکند که گفت: نزد عبدالله بن عمیر و ابوسعید خدری نشسته بودم که یکی از دیگری پرسید: در مورد عرق مردم در قیامت چه چیزی از رسول خدا صلی الله علیه وسلم شنیدهای؟ یکی گفت: تا بناگوش میرسد و دیگری گفت: تا دهان انسان میرسد. ابن عمیر خطی را با انگشت از نرمی گوش تا دهانش کشیده و فرمود: هر دو یکی هستند.( احمد به تنهایی روایت کرده، ولی سندش قوی است)
ابوبکر بن ابوالدنیا از مقداد بن اسود نقل میکند که از رسول خدا صلی الله علیه وسلم شنیده است که فرمودند:
«روز قیامت خورشید به اندازه یک یا دو میل{ سلیم بن عامر یکی از راویان حدیث میگوید : نمیدانم منظور از میل مسافت زمین است یا منظور همان میلی است که با آن سرمه در چشم میکنند} به مردم نزدیک میشود و مردم در گرمای آن به تناسب اعمالشان عرق میریزند. گروهی تا پشت پایشان و گروهی تا زانو و گروهی دیگر تا کمربندشان در عرقند. سپس رسول خدا صلی الله علیه وسلم اشاره به دهان مبارکش کرده و فرمودند: و گروهی که عرق آنها را در برمیگیرد و غرق مینمایند».( مسلم و ترمذی نیز این حدیث را روایت کردهاند. )
در صحیحین از ابوهریره روایت شده که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«هفت گروهند که در روزی که هیچ سایهای به جز سایه خداوند وجود ندارد خداوند آنها را زیر سایه خودش میگیرد. رهبر عدالتپیشه، جوانی که در عبادت خدا رشد کرده باشد، و مردی که قلبش به مسجد معلق است، و دو نفری که در راه خدا با یکدیگر دوست شده و نشست و برخاستشان به خاطر خدا باشد، و مردی که وقتی زنی با شخصیت و زیبا از او تقاضای فعل حرامی را کند بگوید: من از خدا میترسم، و کسی که آنقدر مخفیانه صدقه میدهد که دست چپش از صدقه دست راستش بیخبر میماند، و کسی که در خلوت با یاد خدا اشک بریزد».
همه این زمانی است که مردم در جایگاه تنگ و تاریکی قرار دارند، جایی طاقتفرسا مگر بر کسانی که خداوند به آنها لطف نماید و آسان کند، از خداوند میخواهیم که آن روز را بر ما آسان نموده و ما را از سختیهایش به دور بدارد (آمین).
رسول خدا صلی الله علیه وسلم در یکی از سفرها چون اصحاب به یکدیگر نزدیک بودند، صدای خود را بلند کرده و این دو آیه را تلاوت نمود:
« يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ * يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَى وَمَا هُم بِسُكَارَى وَلَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ» (الحج / 1-2)
«ای مردم! از خداوندتان بترسید واقعاً زلزله قیامت چیز بس بزرگی است * روزی که میبینید زنان شیرده کودکان خود را رها و فراموش میکنند و جملگی زنان باردار سقط جنین میکنند و تو انگار که مردمان را مست میبینی، ولی آنها مست نیستند بلکه عذاب خدا شدید و سخت است».
وقتی یاران این را شنیدند، متوجه شدند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم تصمیم دارد چیزی بگوید. این بود که به گردش جمع شدند. فرمود: میدانید این چه روزی است؟ گفتند: خدا و رسولش بهتر میدانند. فرمود: روزی است که خداوند به آدم علیه السلام ندا میدهد: ای آدم، اهل جهنم را جدا کن. آدم میگوید: خداوندا! اهل جهنم چگونه است: فرمود از هر هزار نفر 999 نفر اهل جهنم و یک نفر اهل بهشت است. از شدت وحشت و حیرت لبخند از چهره اصحاب محو گردید. وقتی رسول خدا صلی الله علیه وسلم آن حالت را دید فرمود:
«مژده دهید و بدانید، قسم به کسی که جان محمد صلی الله علیه وسلم در دست اوست، دو نوع از مخلوقات با شما محشور میشوند که با هر کس باشند، اکثریت را شاملند: «یأجوج و مأجوج، و تبهکاران بنیآدم و شیاطین» مردم خوشحال شدند. سپس فرمود:
«قسم به کسی که جان محمد صلی الله علیه وسلم در دست اوست، شما به نسبت دیگر مردمان همچون نشانهای در پهلوی شتران و همچون جای داغ شدهای در دستان یک حیوان خواهید بود».( به روایت ابوبکر بن ابیالدنیا در کتاب «اهول القیامه» از عمرانبن حصین. ترمذی و نسائی نیز آن را روایت کردهاند. )
وقتی مردم از قبرهایشان برمیخیزند زمین را به گونهای دیگر میبینند. کوهایش مسطح گشته و تپهها از بین رفتهاند، شکلش تغییر یافته، رودها خشک شده و درختان ریشهکن گشته و دریاها برافروخته شدهاند. پستی و بلندیهایش یکسان شده و شهرها و روستاها خراب گشتهاند، زلزلهها رخ داده و زمین همه محتویاتش را بیرون ریخته است که انسان میپرسد: زمین را چه شده است؟
آسمانها نیز به همین صورت تغییر یافته است. ستارگان خاموش شده و متلاشی گشتهاند و آسمان شکافته شده و تکه تکه گردیده است و فرشتگان همه جا را احاطه کردهاند و خورشید و ماه در یک جا جمع شده و تاریک شدهاند که بعد از آن خاموش میشوند.
ابوبکر بن عیاش از ابن عباس نقل میکند که فرمود:
«وقتی مردم از قبرها بیرون میآیند، میبینند که نه زمین زمین قبلی است و نه مردم مردمی هستند که قبلاً آنها را میشناختهاند».
خداوند میفرماید:
« يَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَيْرَ الأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ وَبَرَزُواْ للّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ» (ابراهیم / 48)
«روزی که زمین به زمین دیگری و آسمانها به آسمانهای دیگری تبدیل میشوند و مردم در پیشگاه خداوند یگانه مسلط حضور به هم میرساند».
« يَوْمَ تَمُورُ السَّمَاء مَوْرًا * وَتَسِيرُ الْجِبَالُ سَيْرًا * فَوَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ» (طور / 9-11)
«روزی که آسمان سخت به تکان و جنبش میافتد و درهم میلولد * و کوها شتابان روان میگردند * در آن روز وای بر تکذیبکنندگان».
« فَإِذَا انشَقَّتِ السَّمَاء فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ * فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ * فَيَوْمَئِذٍ لَّا يُسْأَلُ عَن ذَنبِهِ إِنسٌ وَلَا جَانٌّ * فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ» (الرحمن / 37-40)
«بدانگاه که آسمان شکافته شود و همچون روغن گداختهای گردد * پس کدامین نعمت پروردگارتان را تکذیب میکنید * در آن روز وقت آن نیست که انس و جن از گناهانشان پرسیده شود * پس کدامین نعمت پروردگارتان را انکار میکنید».
« فَيَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ * وَانشَقَّتِ السَّمَاء فَهِيَ يَوْمَئِذٍ وَاهِيَةٌ * وَالْمَلَكُ عَلَى أَرْجَائِهَا وَيَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمَانِيَةٌ * يَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لَا تَخْفَى مِنكُمْ خَافِيَةٌ » (الحاقه / 15-18)
«بدان هنگام است که آن واقعه (روز قیامت) رخ میدهد * و آسمان از هم میشکافد و پراکنده میشود، و در آن روز سست و نااستوار میگردد * و فرشتگان در اطراف و کنارههای آسمان قرار میگیرند و در آن روز هشت فرشته عرش پروردگارت را حمل مینمایند * در آن روز به خدا عرضه میشوید و چیزی از کارهای نهانیتان مخفی و پوشیده نمیماند».
در صحیحین از سهلبن سعد ساعدی رضی الله عنه روایت شده است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«روز قیامت مردم بر سرزمینی بسیار سفید و صاف که هیچ مرز بلندی بر آن وجود ندارد محشور میشوند».
امام احمد از عایشه صدیقه رضیالله عنها نقل میکند که فرمود:
«من اولین کسی بودم که از رسول خدا صلی الله علیه وسلم در مورد آیه:
« يَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَيْرَ الأَرْضِ » (ابراهیم / 48)
سؤال نمودم، پرسیدم: یا رسولالله صلی الله علیه وسلم ! مردم در این حالت کجا هستند؟ فرمود: (بر صراط)».( امام مسلم و ترمذی و ابن ماجه نیز روایت کردهاند. )
مسلم در روایتی دیگر از ثوبان خدمتکار رسول خدا صلی الله علیه وسلم روایت میکند که:
یکی از علمای یهود در مورد این آیه از رسول خدا صلی الله علیه وسلم سؤال نمود: رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «در تاریکی نزدیک پل صراط».
آیات مربوط به قیامت در بیشتر سورههای قرآن کریم وجود دارد. امام احمد از ابن عمر رضی الله عنه نقل میفرماید: که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:
کسی که میخواهد از نزدیک قیامت را تماشا کند، سورههای «التکویر» و «الإنفطار» و «الإنشقاق» و سوره هود را بخواند.( - به روایت امام احمد از عبدالرزاق از عبدالله بن یحیی صنعانی از عبدالله بن یزید صنعانی از ابن عمر از رسول خدا صلی الله علیه وسلم ، ترمذی نیز این حدیث را روایت نموده است. )
« إِذَا السَّمَاء انشَقَّتْ ﴿1﴾ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿2﴾ وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ﴿3﴾ وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ ﴿4﴾ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿5﴾ يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ ﴿6﴾ فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ﴿7﴾ فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا ﴿8﴾ وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿9﴾ وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاء ظَهْرِهِ ﴿10﴾ فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا ﴿11﴾ وَيَصْلَى سَعِيرًا ﴿12﴾ إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿13﴾ إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ ﴿14﴾ بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا»(الإنشقاق / 1-15)
«هنگامی که آسمان میشکافد * و فرمان پروردگارش را میبرد و چنین نیز سزاوار است * و هنگامی که زمین گسترده میشود * و هر چه در درون خود دارد بیرون ریخته و خالی میگردد * و فرمان پروردگارش را میبرید و سزاوار نیز همین است * ای انسان، تو با تلاش و رنج فراوان به طرف پروردگار خود رهسپاری و سرانجام او را ملاقات خواهی نمود * در آن وقت هر کسی نامه اعمالش به دست راستش داده شود * با او حساب ساده و آسانی خواهد شد و خرم و شادمان به سوی خانوادهاش برمیگردد * و اما آن کسی که نامه اعمالش از پشت سر به او داده شود * مرگ را فریاد زده و آرزوی هلاکت میکند * و به آتش سوزان دوزخ خواهد رسید * او در دنیا در میان خانوادهاش سرمست و مسرور بوده است * او گمان میکرده که هرگز به سوی خدا باز نخواهد گشت * آری! پروردگارش او را میدیده و آگاه از حالش بوده است».
«إِذَا السَّمَاء انفَطَرَتْ ﴿1﴾ وَإِذَا الْكَوَاكِبُ انتَثَرَتْ ﴿2﴾ وَإِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ ﴿3﴾ وَإِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ ﴿4﴾ عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَتْ »(الإنفطار / 1-5)
«هنگامی که آسمان شکافته میگردد * و هنگامی که ستارگان از هم پاشیده میشوند و پراکنده میگردند * و هنگامی که دریاها شکافته میشوند * و هنگامی که گورها زیر و رو میشوند * آنگاه هر کس میداند چه چیزهایی را پیشاپیش فرستاده و چه چیزهایی را برجای گذاشته است».
«إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ﴿1﴾ وَإِذَا النُّجُومُ انكَدَرَتْ ﴿2﴾ وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ﴿3﴾ وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ ﴿4﴾ وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ﴿5﴾ وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ﴿6﴾ وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ ﴿7﴾ وَإِذَا الْمَوْؤُودَةُ سُئِلَتْ ﴿8﴾ بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ ﴿9﴾ وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ﴿10﴾ وَإِذَا السَّمَاء كُشِطَتْ ﴿11﴾ وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ ﴿12﴾ وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ ﴿13﴾ عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ »(التکویر / 1-14)
«هنگامی که خورشید درهم پیچیده میشود * و هنگامی که ستارگان تیره و تار میگردند * و هنگامی که کوهها رانده میشوند * و هنگامی که شتران حامله ده ماهه فراموش میشوند * و هنگامی که حیوانات وحشی گرد هم جمع میشوند * و هنگامی که دریاها سراسر برافروخته میگردند * و هنگامی که دوباره جانها به پیکرها برگردانده شده و جفت میگردند * و هنگامی که از دختر زنده به گور شده پرسیده میشود * به کدامین گناه کشته شده است؟ * و هنگامی که نامههای اعمال توزیع و گشوده میگردد * و هنگامی که آسمان از بیخ کنده میشود * و هنگامی که دوزخ شعلهور میشود * و هنگامی که بهشت، نزدیک آورده میشود * در آن موقع هر کس میداند چه چیزی را آماده کرده است».
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.
وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.
سایت عصر اسلام
www.Islamage.Com
|