2024 Nov 21

www.islamage.com    

عـنوان    :       

ابو نصر محمد بن احمد الناصر لدین الله در سال 571هـ دیده به جهان گشود. وی فردی زیبا رو بود و محاسن و شمایلی زیبا داشت؛ چهره‌اش سپید و به سرخی متمایل بود. در سال 585 هـ مقام ولایت عهدی به وی داده شد، ولی پس از چندی، پدرش وی را از ولایت عهدی خلع کرده، و برادر کوچکش علی را ولی عهد خویش قرار داد، ولی علی در سال 612 هـ در گذشت و بدینوسیله پدرش ناصر مجبور شد، بار دیگر او را بدین مقام بر گزیند.

ابو نصر محمد پس از درگذشت پدرش به خلافت نشست و مردم را فرا خواند تا از آنان بیعت بگیرد. خلیفه‌ی جدید به لقب الظاهر بامر الله ملقب شد. مراد وی از این لقب آن بود كه پدرش و همه ياران پدرش مى‌خواستند که خلافت به دست وى نيفتد، ولی او كه پیروز شد و بر كرسى خلافت نشست به امر خداوند بود نه با سعى و تلاش كسى دیگر.

ظاهر بامر الله پس از رسیدن به خلافت، عدل و احسان را آشکار کرد، و مورد ستایش مردم قرار گرفت. گفته شده که وی در شب عید فطر، صد هزار دینار میان علما تقسیم نمود. وی با علما و صالحان نیک‌رفتار بود. در طی دوران کوتاه حکومت خویش راه عدل و رد مظالم که منهج دو عمر (عمر بن خطاب و عمر بن عبدالعزیز رضی الله عنهما) بود، را در پیش گرفت. لذا ابن ثیر می‌نویسد:"اگر کسی بگوید پس از عمر بن عبد العزيز هیچکس در خلافت همانند او نیامده، راست گفته است، زیرا وی بسیاری از اموال غصب شده و املاک گرفته شده در زمان پدرش و قبل از آن را به صاحبانش باز گرداند". همچنین اگر قوانین ظالمانه‌ای در دوران پدرش تصویب شده بود، وی آن را حذف کرد. و دستور داد كه همان خراج قديمى که در عراق وجود داشت معمول گردد و باج‌هاى بی شماری که پدرش می‌گرفت، موقوف شود.

روایت شده که در گذشته از قريه بعقوبا  نزدیک به ده هزار دینار گرفته مى‌شد و از زمانی که ناصر لدين الله به خلافت رسيد از اين قريه سالى هشتاد هزار دينار مى‌گرفتند.

از این رو مردم بعقوبا به دار الخلافه رفتند و شکایت خویش را به نزد خلیفه برده، و گفتند: هر سال زمين‌هاى آن‌ها گرفته می‌شد تا از آن قریه چنین مبلغی به دست آید.

خليفه، الظاهر بامر الله، فرمان داد تا همان خراج قدیم که ده هزار دینار بود گرفته شود. و یقینا کسی که فقط در یک جا هفتاد هزار دینار بخشیده باشد، در شهرهای دیگر کارهای بیشتری انجام داده است.

وی برای خدای خود فرمانبردار و فروتن و برای مردم دادگر و مهربان بود. حدیث را از پدرش به طریق اجازه نقل می‌کرد، که مسند امام احمد رحمه الله از اجازاتی است که وی از پدرش گرفته بود، و أبو صالح نصر بن عبدالرزاق بن الشيخ عبدالقادر الجيلي از وي حديث روايت كرده است.

خليفه ظاهر بامر الله در نیمه رجب سال 623هـ، پس از نه ماه و بیست و چهار روز خلافت، در گذشت. خلیفه ظاهر رحمه الله، در آن هنگام فردی پنجاه و سه ساله بود. چون الظاهر بامر الله وفات کرد، با پسرش ابو جعفر المستنصر بيعت کردند.

گفته شده است: در هنگام مرگ چند هزار نامه سر بسته در نزد او یافتند. گفتند: آن‌ها را بگشای. گفت: بدان نیازی نیست، زیرا که همه شکایت و سخن چینی است.

خداوند این خلیفه را مورد رحمت و بخشش خودش قرار دهد، و برای عدالت و نیک رفتاری که در پیش گرفت، ثوابی مضاعف به وی عطا کند.

ترجمه و تحقیق: أبو أنس

سايت عصر اسلام

www.IslamAge.com

*سیر أعلام النبلاء- للذهبی- تحقیق شيخ شعيب الأرناؤوط.
* تاريخ ابن خلدون.
* الکامل فی التاریخ- لابن الأثیر.
* سایت ويكيبيديا، الموسوعة الحرة- سایت إسلام أون لاین . نت- سایت أسرة آل باوزیر العباسیة الهاشمیة. سایت المعرفه
*تاریخ الخلفاء/ تألیف جلال الدین سیوطی
* تاريخ الإسلام السياسي والديني والثقافي والاجتماعي، تألیف حسن ابراهيم حسن، دار الجیل ببیروت،الطبعة الرابعة عشرة، 1416هـ/1996م.
* الدولة العباسیة، تألیف محمود شاکر، المکتب الإسلامی، الطبعة الخامسة، 1411هـ/1991م.