2024 Dec 04

www.islamage.com    

عـنوان    :       

بسم الله الرحمن الرحیم

عواملی چند او را بر این کار مساعدت کردند از جمله:

*- مشغول شدن حضرت علی رضی الله عنه  به خوارج.

*- کارگزار امیرالمؤمنین علی رضی الله عنه ، بر مصر محمّد بن ابی بکر بود که مانند والی و کارگزار قبلی قیس بن سعد بن عباده ساعدی انصاری، از هوش و زکاوت سرشار بهره مند نبود، لذا با خون‌خواهان عثمان رضی الله عنه  وارد جنگ شد و همچون والی سابق، با آنها کنار نیامد و سرانجام با شکست مواجه شد.

*- توافق معاویه در رأی و نظریه با خون ‌خواهان عثمان در مصر، موجب تسلّط او شد.[1]

*- دوری مصر از مرکز خلافت امیرالمؤمنین «علی رضی الله عنه » و نزدیکی آن به شام.

*- طبیعت جغرافیایی؛ چون مصر از طریق (کوه) سینا به سرزمین شام متصل است و نمایانگر یک امتداد طبیعی است، لذا مصر، یک قدرت انسانی و اقتصادی بزرگ به معاویه رضی الله عنه  بخشید. و بدینسان معاویه نیروهای خود را به جزیره العرب، مکه، مدینه و یمن اعزام کرد، امّا دیری نپایید که عقب‌نشینی کردند، زیرا حضرت علی کسانی را برای مقابله با آنها اعزام کرد.[2]

*- معاویه برای جذب کردن سرشناسان بزرگ قبائل، و کارگزاران علی رضی الله عنه  اقدام نمود و سعی کرد که قیس بن سعد رضی الله عنه  کارگزار حضرت علی بر مصر را، بسوی خود متمایل کند امّا موفّق نشد، ولی توانست شک خدم و حشم و معاونان علی را برانگیزاند، در نتیجه او را عزل کردند[3].

*- عزل سعدبن قیس دستاورد بزرگی برای معاویه بود. همانگونه که سعی کرد موجبات عقب‌نشینی زیاد بن ابیه، کارگزار حضرت علی را از ایران فراهم آورد، امّا موفق به انجام آن نشد[4]. معاویه توانست بر بعضی از اعیان و والیان با وعده‌ها و آرزومند کردن تأثیر بگذارد، (و یکی دیگر از دلایل تأثیرپذیری آنها این بود که) می‌دیدند فرمان معاویه در حد بسیار بالایی اجرا می‌شود، ولی امور علی رضی الله عنه  نابسامان شده است. زیرا علی رضی الله عنه  در یکی از خطبه‏هایش می‌گوید: «آگاه باشید که خرمای نارس (کنایه از شکوفایی مخالفین است) از ناحیة معاویه سر بر آورده، بنظر من این جماعت حتماً بر شما پیروز خواهند شد زیرا متفقاً و جمیعاً بر باطلشان چسبیده‏اند و شما از حق خودتان پراکنده شده‌اید، آنها از امیر خودشان اطاعت می‌کنند و شما امیر خودتان را نافرمانی می‌کنید، آنها امانت را ادا کردند و شما به آن خیانت می‌کنید، فلانی را بکار گرفتم، ولی سوءاستفاده کرد و خیانت ورزید و مال را به معاویه تحویل داد، آن فلانی را هم استعمال کردم، او هم خیانت و ظلم کرد و مال را به معاویه تحویل داد، حتی اگر با یکی از آنها بر سر چیزی زشت اطمینان کنم، می‌ترسم که رابطه‌اش را به هم بزند و به من خیانت کند. خدایا من آنها را مغبوض داشتم و آنها هم مرا مغبوض داشتند، پس آنها را از من و من را از آنها راحت کن! [5].(این شکوای امام علی است از دست شیعه).

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله و اصحابه الی یوم الدین

منبع: کتاب علی ابن ابیطالب رضی الله عنه ، تالیف: محمد علی صلابی

سایت عصر اسلام

IslamAge.Com

-------------------------------------------------------------

[1]- مصنف عبدالرزاق، طبقات ابن سعد (3/83) خلافت علی بن ابی طالب، عبدالحمید علی، ص 351، سندش صحیح است.

[2]- تاریخ خلیفه، ص198، بدون سند.

[3]- والیان مصر، ص (46، 45).

[4]- استیعاب (2/526، 525).

[5]- تاریخ صغیر بخاری، (1/125) با سند منقطع دارای شواهدی است.