2024 Nov 21

www.islamage.com    

عـنوان    :       

موضع حسن بن علی رضی الله عنه

حسن بن علی رضی الله عنه فرزند دختر رسول الله صلی الله علیه وسلم بود. او یکی از علمای صحابه و بردبارترین و خوش اخلاق‌ترین و یکی از صاحب نظران و سید و سرور مسلمانان بود^[1].

او حبیب رسول الله صلی الله علیه وسلم بود، از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم به حسن رضی الله عنه فرمودند: «اللَّهُمَّ إِنِّي أُحِبُّهُ فَأَحِبَّهُ، وَأَحِبب مَنْ يُحِبُّهُ»^[2] «پروردگارا من او را دوست دارم، پس او را دوست بدار و هرکس که او را دوست می‌دارد، دوست بدار».

و ابوبکر رضی الله عنه می‌گوید: دیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم بر منبر بوده و حسن بن علی رضی الله عنه کنار ایشان می‌باشد و رسول الله صلی الله علیه وسلم یک بار به مردم نگاه می‌کند و بار دیگر به حسن و می‌گوید: «إِنَّ ابْنِي هَذَا سَيِّدٌ، وَلَعَلَّ اللَّهَ أَنْ يُصْلِحَ بِهِ بَيْنَ فِئَتَيْنِ مِنَ الْمُسْلِمِينَ عَظِيمَتَيْنِ» این فرزند من سید است و باشد که الله متعال به وسیله‌ی او میان دو گروه بزرگ از مسلمانان صلح برقرار سازد.^[3]

و این خبر محقق گردید؛ وقتی که علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه شهید شد و مردم با حسن بن علی رضی الله عنه بیعت کردند، درحالی‌که گردان‌های حسن بن علی رضی الله عنه همچون کوه‌ها بودند - چنان‌که بخاری در صحیحش ذکر می‌کند^[4] - اما حسن خواست خون مسلمانان را حفظ نموده و آنان را بر یک امام جمع نموده و ایشان را یکپارچه و متحد کند، پس در امر حکومت به نفع معاویه بن ابوسفیان، کاتب وحی رب العالمین^[5] تنازل نمود. الله از همه‌ی اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم راضی باشد.

این موضع حسن بن علی رضی الله عنه از بزرگ‌ترین مواضع حکمت و از بارزترین ادله‌ی روشن بر زهد و پارسایی حسن رضی الله عنه نسبت به دنیای فانی و رغبت وی به آخرت باقی و حفظ خون امت رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌باشد، براستی خلافت و پادشاهی را ترک گفته و رها نمود اما نه به خاطر اندک بودن افراد و ذلت و خواری و نه به خاطر هیچ علتی، بلکه به خاطر رغبت و تمایل وی به پاداش پروردگار؛ و چون حفظ خون مسلمانان را در این امر دید، امر دین و مصلحت امت را رعایت نمود.^[6]

و سالی که حسن بن علی رضی الله عنه به نفع معاویه رضی الله عنه از امر حکومت تنازل کرد، سال جماعت (یکپارچگی و همبستگی) نامیده شد، زیرا در این سال همه‌ی مسلمانان در مورد معاویه رضی الله عنه متحد شدند.^[7]

 مقصود آن است که موضع حسن بن علی رضی الله عنه، موضعی حکیمانه و بزرگ و استوار بود، زیرا با این موضع‌گیری خون و مال و شرف و بزرگی امت رسول الله صلی الله علیه وسلم را حفظ نمود، که الله متعال از او راضی باد و او را راضی نموده و از سوی امت رسول الله صلی الله علیه وسلم بهترین پاداش‌ها را به وی ارزانی دارد.

منبع: برگرفته از کتاب اصول و مبانی دعوت در سیرت اصحاب احمد صلی الله علیه وسلم. مؤلف: د. سعید بن علی بن وهف قحطانی. مترجم: امین پور صادقی.