2024 Nov 21

www.islamage.com    

عـنوان    :       

سلطان عبدالحمید اول در سال 1137هـ دیده به جهان گشود. او در دوران خلافت برادرش مصطفی سوم اجازه‌ی خروج از قصر را نداشت. وی پس از وفات برادرش در سال 1187هـ (1773م) به خلافت بر گزیده شد.

پیمان کوچوک کینَرجه (1187هـ)

در این دوره از خلافت عثمانی، روس‌ها به شهر وارنا (فارنا) در بلغارستان حمله بردند، و نیروهای خویش را برای محاصره‌ی لشکر عثمانی در آنجا پیاده ساختند. تحت همین فشار، صدر اعظم درخواست صلح کرد، و معاهده‌ی کوچوک کینَرجه (1188هـ/1774م) در آنجا بسته شد. بندهای این معاهده به قرار زیر هستند:

1- اعتراف عثمانی‌ها به استقلال سرزمین کریمه (قرم) و همچنین اقلیم سارابیا (این اقلیم هم‌اکنون بخشی از اوکراین می‌باشد)، همچنین منطقه‌ی قوبان در شمال غربی قفقاز نیز مستقل گشت، یکی از اهداف روسیه برای استقلال این مناطق، آمادگی اشغال آن در آینده بود.

2- کشتی‌های روسی حق دارند آزادانه در در دریای سیاه رفت و آمد کنند.

3- دولت عثمانی می‌بایست غرامت جنگی به روسیه پرداخت کنند.

4- روسیه حق دارد از مسیحیان ارتدوکس در سرزمین عثمانی حمایت کند، و برای آنها کلیسا بسازد.

و برخی از بندهای دیگر که امتیازات دولت عثمانی را کاهش داده و امتیازات روس‌ها را بیشتر ساخته بود، که ما در اینجا به ذکر این چند بند بسنده می‌کنیم.

اگر در شروط این پیمان نامه تأمل کنیم، در می‌یابیم، که با بسته شدن این پیمان:

1- سیطره‌ی عثمانیان بر دریای سیاه پایان پذیرفت.

2- دخالت روس‌ها در امور دولت عثمانی شکل جدید تری به خودش گرفت.

3- سرزمین کریمه (قرم) مستقل گشت، و آن‌ها تنها در مسائل دینی از عثمانی‌ها تبعیت می‌کردند.

4- مرزهای روسیه امتداد یافت، و حق توسعه‌ی کنسولی در اراضی عثمانی برای آن‌ها افزایش یافت.

5- کمک به کلیسای ارتدوکس سبب قدرت مسیحیان، و غلبه‌ی آن‌ها بر دولت عثمانی می‌شد. ناگفته نماند که یکی از اهداف اساسی صلیبیان ارتدوکس تصرف قسطنطنیه، و رسیدن به قدرت قبلی خویش بود.

صلیبیان روس به این معاهده بسنده نکردند، بلکه به کریمه حمله برده، و آنجا را اشغال نمودند، به همین خاطر عثمانی‌ها نیز بدون اعتنا به معاهده، با هفتاد هزار سرباز وارد آن منطقه شدند.

دولت روسیه در فکر این بود، تا دولت عثمانی را برای نبردی دوباره بشوراند، تا بتوانند در این نبرد نیز، به مانند سابق امتیازاتی کسب کنند. به همین خاطر آن‌ها کشتی‌های زیادی را وارد آب‌های دریای سیاه کرده، و جاسوس‌های خویش را در منطقه افزایش دادند، و گرجستان را تحت حمایت خویش قرار دادند؛ همه‌ی این اقدامات گویای پیام جنگ به دولت عثمانی بود.

دولت عثمانی نیز این پیغام را دریافت نمود، لذا سفیر روسیه را طلبید، تا درخواست‌های دولت عثمانی را به روس‌ها ابلاغ کند که از جمله‌ی آن‌ها، صرف نظر نمودن از حمایت گرجستان بود، زیرا این سرزمین تحت سیطره‌ی عثمانی‌ها قرار داشت، اما دولت روسیه همه‌ی آن‌ها را رد کرد. بدینوسیله جنگ بین دو طرف در سال 1200هـ آغاز شد.

دولت اتریش نیز در این جنگ هم پیمان روس‌ها گشت، و در صدد اشغال بلگراد بر آمد، اما در مقابل عثمانی‌ها با شکست روبرو شد.

در این مدت، در حالی که میان دولت عثمانی و روسها نبرد در جریان بود، سلطان عبدالحمید اول در سال 1203هـ وفات نمود. پس از وی خلافت عثمانی به پسر برادرش «سلیم سوم فرزند مصطفی سوم» رسید.

با مرگ سلطان عبدالحمید اول، لشکر عثمانی دچار یأس و نا امیدی شده، و اراده‌ی‌شان ضعیف گشت. اما با این وجود آنها در سال 1789م به پیروزی‌هایی دست یافتند.

از پیامدهای ناگوار این نبردها، اشغال بلگراد و صربستان توسط اتریش بود که بعدها با معاهده‌ی زشتوی باز پس داده شد. همچنین روسیه نیز بر بندر حصینه، و مولداوی و سارابیا و سرزمین‌های دیگری تسلط پیدا کرد.

ترجمه و تحقیق: أبو أنس

سايت عصر اسلام

www.IslamAge.com

* الدولة العثمانیة- تألیف: دکتر علی محمد صلابی.

* الدولة العثمانية في التاريخ الإسلامي الحديث - تألیف: اسماعيل احمد ياغى

* سایت ويكيبيديا، سایت قصة الإسلام ، الموسوعة الحرة- سایت إسلام أون لاین . نت - سایت المعرفه

* تاريخ الدولة العلية العثمانية - تألیف: محمد فریک بک

* التاريخ الاسلامى، العهد العثمانى ، تألیف محمود شاکر، المکتب الإسلامی، الطبعة الثالثة، 1411هـ/1991م.