2024 Nov 23

www.islamage.com    

عـنوان    :       

خیره مادر تابعی جلیل حسن بصری

خیره یکی از زنانی است که به خاطر علم، زهد و فقهی که داشت یادش تا ابد در دنیا باقی خواهد ماند. و کافی است که درباره ی این بانوی بزرگوار بگوییم وی مادر دو فرزندی بود که از عالم ترین و فاضل ترین تابعین به شمار می رفتند.

اولین و معروف ترین فرزندش تابعی جلیل حسن بن ابی الحسن یسار بصری بود که بزرگترین شیخ اهل بصره و سرور اهل زمانش در علم و عمل به شمار می رفت. محمد بن سعد رحمه الله درباره اش می فرماید: حسن بصری از بزرگترین علما و فقها بود که مقام رفیعی داشت و مورد اعتماد همگی و امانتدار و عابد بزرگی بود که زبانی فصیح داشت.

و دیگری سعید بن ابی حسن یسار بصری نام داشت که از بزرگترین ثقات تابعین بود. و از مادر بزرگوارش روایت می کرده و علمای بسیاری از جمله امام نسائی رحمه الله  که از بزرگترین علمای علم رجال است او را ثقه می داند.

اما مادر بزرگوارشان خیره ام حسن بصری نام دارد. معروف است که ایشان مولای ام المؤمنین ام سلمه رضی الله عنها بودند.

این بانوی بزرگوار از افضل ترین زنان تابعین هستند که علم را از ام المؤمنین ام سلمه رضی الله عنها آموخته اند. ایشان نه تنها از ام المؤمنین ام سلمه بلکه از ام الؤمنین عایشه رضی الله عنها نیز روایت کرده اند.

و کسانی که از این بانوی عالم روایت کرده اند زنان و مردانی هستند که از بزرگترین عالمان و فقهای عصرش به حساب می آیند که از مردان می توان به حسن و سعید دو فرزندش  و معاویه بن قرة مزنی و از زنان حفصه بنت سیرین که سرور زنان تابعین است، می توان اشاره کرد.

همان طور که قبلا اشاره کردیم ایشان مولای ام سلمه همسر گرامی رسول الله صلی الله علیه و سلم بودند که این  بسیار به ام المؤمنین در کارهای منزل خدمت و به دستوراتشان عمل می کردند و در مقابل ام المؤمنین نیز به خیره رحمها الله بسیار نیکی می کردند تا جایی که اگر خیره را به دنبال کاری می فرستادند از کودکان وی شخصا خود ایشان مراقبت می کردند.

این بانوی بزرگوار که به تعلیم فرزندانش اهتمام بسیاری داشت همیشه همراه کودکش حسن از خانه خارج می شد تا برای آموختن علم نزد اصحاب رسول الله صلی الله علیه و سلم بروند. گفته اند روزی نزد عمر بن خطاب رضی الله عنه رفتند. خلیفه مؤمنین برای حسن اینگونه دعا کردند: پروردگارا حسن را دانا و فقیه گردان و او را نزد مردم محبوب و عزیز کن. و به راستی که دعای خلیفه مستجاب شد.

 روایت شده که مردم درباره حسن بصری می گفتند: او کسی بود که سخنانش شبیه سخنان پیامبران به نظر می رسید.

خیره به خاطر همنشینی که با ام المؤمنین ام سلمه رضی الله عنها داشتند به علم فراوانی دست یافتند. و بسبب درک خوب و حفظ و ضبطی که داشتند علمای جرح و تعدیل از جمله ابن حبان ایشان را جزو راویان ثقات قرار داده اند.

این بانوی بزرگوار در راه خدمت به دین به زنان پند و اندرز می دادند و احکام شرعی را که از امهات المؤمنین عایشه و ام سلمه رضی الله عنهما آموخته بودند به آنان می آموخت.

خیره رحمها الله بانویی بود که در علم از مردان عصرش نیز سبقت گرفته بود و آثاری از خود در زمینه های مختلف و مفید از جمله روایت به جای گذاشت.

الله عزوجل خیره ام حسن را مورد رحمت خویش قرار دهد.

منبع: www.al-islam.com

مترجم: ام محمد